Kurtuluş Savaşı’nda Anadolu’nun en önemli lojistik merkezi İnebolu Limanı’na getirilen mühimmatın tahliyesini gerçekleştiren İnebolu ‘Denk Kayığı’ 100 yıl sonra yeniden yapıldı.
Atatürk'ün 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkışıyla başlayan milli mücadelenin lojistik merkezlerinden İnebolu Limanı, 3 yıl boyunca silah ve cephanenin Anadolu'ya giriş kapısı oldu. İstanbul'dan kaçırılan binlerce ton silah ve cephane ile diğer askeri malzemeler, güvenli olduğu gerekçesiyle İnebolu'ya getirildi. Gemiler, iskelenin düzgün olmaması nedeniyle limana yanaşamazken açıkta demirleyen gemilerdeki cephane dolu sandıkların tahliye işini İnebolulu kayıkçılar üstlendi.
İnebolulu kayıkçılar, 1921'de Kars Kalesi'nde ele geçirilen tekerlekli ağır topların da cepheye ulaşmasını sağladı. 15 Aralık 1921 günü İnebolu açıklarında demirleyen gemide bulunan ağır toplar, büyük zorluklarla denk kayıklarına yüklenerek kıyıya çıkarıldı.
Denk kayıklarıyla kıyıya çıkartılan mühimmat ve diğer askeri malzemeler İnebolu’da kağnı arabalarına yüklenerek İstiklal Yolu üzerinden meşakkatli yolculuklarla cepheye ulaştırıldı.
Kurtuluş Savaşı'nın zaferle sonuçlanmasının ardından, Atatürk başkanlığındaki TBMM'nin 11 Şubat 1924 tarihli oturumunda, Milli Mücadele'ye katkılarından dolayı İnebolu Mavnacılar Loncası'na (Kayıkçılar Cemiyeti) Beyaz Şeritli İstiklal Madalyası verilmesi kararlaştırıldı.
Sadece savaş malzemelerini değil tüccar mallarını da kıyıdan gemilere veya gemilerden kıyıya taşıyan denk kayıkları zamanla yok oldu. Son denk kayığı da sergilenmek üzere İstanbul Beşiktaş’taki Deniz Müzesi’ne götürüldü.
KAYMAKAM BAYCAR ÖNCÜLÜK YAPTI
Kaymakam Ahmet Vezir Baycar, İnebolu’ya İstiklal Madalyası kazandıran tarihi denk kayıklarının aslına uygun olarak bir örneğinin yapılması için çalışma başlattı.
İnebolu Limanı’nda Mehmet Aksoy’un yapımını üstlendiği denk kayığı, yaklaşık 8 ay içerisinde tamamlandı. Kaymakam Baycar, teknenin yapım aşamasını adım adım takip etti.
Kaymakam Baycar, yaptığı açıklamada, yapımı tamamlanmak üzere olan denk kayığının belgesel çekimleri ve tarihi fotoğraf sergisinin hazırlanmasının ardından törenle denize indirileceğini söyledi.
“İNEBOLULU KAYIKÇILAR KURTULUŞ SAVAŞININ KADERİNİ DEĞİŞTİRDİ”
İnebolulu kayıkçıların denk kayığı ile 3 yıl boyunca aralıksız olarak cephane taşıdıklarını belirten Baycar, “İnebolu Denk Kayığı, İnebolu’nun olmazsa olmazı. Kurtuluş Savaşı’nda Millli Mücadele’nin cephaneye en fazla ihtiyaç duyduğu anda imdadına İnebolu’nun denk kayığı locası yetişti. Bizim soydaşlarımızın, dindaşlarımızın göndermiş olduğu cephaneler İnebolu açıklarına gemilerle geldi. Gemiden limana yanaşması mümkün olmuyordu o dönemler, 100’e yakın denk kayıklarıyla limana kadar yaklaştırıldı. Ve bu hizmet Kurtuluş Savaşı’nı kaderini değiştirdi.” dedi.
“3 YIL SÜREN BU HİZMETİ MECCANEN YAPTILAR; HİÇBİR ÜCRET ALMADILAR”
Denk kayıklarıyla kıyıya çıkartılan savaş malzemelerinin İstiklal Yolu üzerinden cepheye ulaştırıldığını belirten Baycar, “İşin enteresan kısmı, o dönem tabi ekonomik kısıtlar ve sıkıntılar içindeydi insanlarımız. Buna rağmen 3 yıl süren bu hizmeti meccanen yaptılar. Hiçbir karşılık, hiçbir ücret almadılar. Buradan kayıklarla aldıktan sonra kağnılarla Ankara’ya kadar götürüldü ve bu yol İstiklal Yolu adı altında her sene etkinlik düzenlediğimiz bir yol. 9 Haziran’da ben de eşimle beraber bizzat İnebolulu hemşehrilerimiz, tüm Türkiye’den gelen vatandaşlarımızla beraber yürüdük. O ruhu o bilinci tekrar hissettik. Şunu samimiyetle söyleyebilirim, hayatımın en etkili, en haz aldığım en mutlu olduğum anlardan bir an oldu. Dolayısıyla çok çok sevinerek yürüdük. Hoşumuza da gitti, ecdadımızın yürüdüğü o yollardan yürümek, çektikleri sıkıntıları görmek. Bu teknolojiye rağmen zorlandık. Yemeklerimizi yiyorduk hiçbir sıkıntımız yoktu ama sadece yürümek bile gerçekten yorucuydu. Ecdadımız bu yollarda cephane taşıdılar” şeklinde konuştu.
“SERGİLEYECEĞİMİZ BİR DENK KAYIĞIMIZ YOKTU”
İnebolu denk kayıklarının Milli Mücadele’de üstlendiği göreve ve taşıdığı hayati öneme dikkat çeken Kaymakam Baycar, “Bu kadar önemli olan denk kayıklarımız maalesef zamanla tahrip olmuştu. İnsanlarımıza göstereceğimiz, öğrencilerimize sergileyeceğimiz, o anı yaşatacağımız bir denk kayığımız yoktu. Biz de bu eksikliği görerek İnebolu Kaymakamlığı olarak böyle bir çalışma başlattık. Belli bir arayıştan sonra Mehmet Aksoy ustamız yapımını sağ olsun üstlendi. Birkaç kişinin de desteği ve sponsorluklarıyla bu aşamaya getirdik.” ifadelerini kullandı.
“DENK KAYIĞININ ORİJİNALİNE SADIK KALDIK”
Denk kayığının orijinaline sadık kalınarak yapıldığını ifade eden Baycar şunları söyledi:
“Bu zorlu bir mücadele oldu. Çünkü denk kayığının orijinaline sadık kaldık. Denk kayığının projelerini bulmak, resimlerini vesaire büyük bir çalışmanın ürünü oldu. Tamamen orijinal yapımına, geleneksel yöntemlere riayet ettik.
Denk kayığımızın yapımıyla ilgili birkaç hususu ifade etmek isterim. İnebolu Denk Kayığı kestane ağacından yapılır. Biz de burada aynı şekilde, atalarımızın ecdadımızın yaptığı şekilde yapmaya gayret ettik. Tamamen kestane ağacından yapıldı. Kürekleri kayın ağacından imal ediliyor. Birbirlerine entegrasyonu, tutkalından boyasından her şeyini atalarımızın cephane taşırken, yük taşırken yaptıkları denk kayıkları gibi olmasına özen gösterdik.
11 metrenin üzerinde bir denk kayığı ortaya çıkmış oldu. Bu da ortalama bir denk kayığı oldu. Çünkü o zamanki denk kayıkları boyut olarak değişmekteydi. 8,5 metreden 13 metreye kadar değişmekteydi. Biz de ortalama bir denk kayığı yaptık. Genişliği de 2 metre 60 santim.
Ben bu aşamaya geldiğinden çok mutlu oldum. Çünkü örneği yoktu, benzeri yoktu. Sadece İstanbul Deniz Müzesi’nde sergilenen bir denk kayığımız var. Onun dışında İnebolu’da yoktu. Böyle bir tereddüt ve soru işaretlerimiz vardı ama bugün onların tamamen giderildiğini mutlulukla şahitlik etmekteyiz. Sabırsızlıkla bunun denize indirilmesini bekliyoruz.”
BELGESELLEŞTİRİLDİ
Kaymakam Baycar, denk kayığının yapım sürecinin belgesel çekimlerinin yapıldığını belirterek, “Adem Salcıoğlu projenin başından sonuna kadarki süreci belgeselleştirdi her aşamasını. Ağaç seçiminden boyasına, ilk kerestelerin taşınması, imalat aşamalarını vesaire. Çok güzel çalışma çıkmış olacak. Ben Adem Beye, Mehmet ustamıza, Mustafa Fakazlı’ya, o projenin aslına uygun olması noktasında bize müşavirlik yaptı, Tuncay Aslandağ bir çok malzemenin sponsorluğunu üstlendi, Özel İdare’ye müdür bey ve teşkilatına, Orman Müdürlüğü bize en iyi ağacın hangisi olduğunu gösterme adına müşavirlik yaptı. Ayrıca bu ağaçları tapulu yerlerinden bağışlayan vatandaşlarımıza da şükranlarımı sunuyorum. El birliğiyle bir kayığımızı imal etmiş olduk. Bu İnebolu’nun bir eseri olmuş oldu” ifadelerini kullandı.
FOTOĞRAF SERGİSİ AÇILACAK
İnebolu denk kayıklarına ait tarihi fotoğraflardan bir sergi açmayı planladıklarını da ifade eden Kaymakam Baycar, “Yeni İnebolu Gazetemizin sahibi Kadir Yıldırım ile beraber çok güzel bir fotoğraf sergisi planı ve çalışması yürütmekteyiz. Belgeselden sonra fotoğraf sergimizi gezeceğiz. Ondan sonra inşallah denk kayığımızı beraber denize indireceğiz” diyerek sözlerini tamamladı.
MEHMET AKSOY
İnebolu denk kayığını yapan Mehmet Aksoy ise, uzun ve yorucu bir sürecin ardından mutlu sona ulaştıklarını söyledi.
Mehmet Aksoy şöyle konuştu:
“İnebolu için ihtiyaç olan bu denk kayığını Sayın Kaymakam bey kafasına koymuş, beni çağırdı. Dedi ki Mehmet ustam siz bunu yapabilir misiniz? Yaparız dedik. Düşündük, taşındık. Projesi üzerinde çalıştık. Ondan sonra bu denk kayığı malzemelerini Orman’dan, sağdan soldan tedarik ettik. İmece usulü yapıldı zaten bunlar. Bize de bunun ustalığını yapmak nasip oldu. Daha önce küçüklüğümüzden bildiğimiz için kafamızda projelerini canlandırdık. Böyle bir şeyi memleketimize kazandırdık. Bu şekilde bu kayığı bitirmiş olduk. Şu anda yüzmeyi bekliyor. Komple kestane ağacından yapıldı. Teknede başka hiçbir ağaç yok. Her şeyiyle orijinal şekilde yapıldı.
Başından yapamazsın edemezsin, nerede yapacaksın diye baya kafa yorduk. Yapacağız biz bunu diye iddia ettik. Sağ olsun Murat arkadaşımız da yardım etti, Bedri abi de yardım etti. Hep beraber meydana getirdik.
İnebolu’ya böyle bir kayık kazandırdığımız için mutluyuz. Bir de normal bir tekne olsa, benim teknem gibi bir tekneyi inşa etsek o bu kadar bir gurur vermez. O tekneden yüzlerce var, binlerce var. Türkiye’de herkes yapıyor. Ama bunun bir önemi var. Kurtuluş Savaşı’nda kullanılmış, Milli Mücadele’de cephaneler taşınmış. İnsanlar buna önem veriyor.” 
| Bu haber 2180 defa okunmuştur.
.jpg)
