Kestane ağaçları ile meyvesine zarar veren, halk arasında “katil arı” olarak bilinen gal arısı zararlısına karşı Kastamonu’da biyolojik mücadeleye başlandı.
Türkiye'de ilk kez 2014'te görülen gal arısı zararlısı, 2021 yılında Kastamonu sahilinde kestane ağaçlarının yoğun olarak bulunduğu alanlara yayıldı.
Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğünce 2022 yılında başlatılan mücadelenin 3’üncü yılında İnebolu Orman İşletme Müdürlüğü sorumluluk alanındaki sahalara, gal arısına karşı laboratuvarda üretilen “Torymus sinensis” isimli böcek salımı gerçekleştirildi.
İnebolu Orman İşletme Müdürü Azmi Şenel ve Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğü Orman Zararlıları İle Mücadele Şube Müdürü (OZM) Uğur Şahin, İnebolu’ya bağlı Gökbel Köyü ile Doğanyurt ilçesinde kestane ağaçlarına 1500 adet Troymus sinensis böceği salındı.
OZM Şube Müdürü Şahin, yaptığı açıklamada, kestane gal arısının Türkiye’de ilk kez 2014 yılında görüldüğünü, 2021 yılında da Kastamonu sahilindeki kestane ormanlarına yayıldığını söyledi.
Kastamonu Orman Bölge Müdürlüğünce Kestane gal arısı ile mücadeleye devam ettiklerini belirten Şahin, “Bu mücadelenin iki yöntemi var. Bir biyolojik mücadele bir de biyoteknik mücadele. Biz biyolojik mücadele kapsamında kestane gal arısı dediğimiz Çin menşeli ülkemize gelen istilacı böceği yiyen Torymus sinensis isimli faydalı bir böcek yardımı kullanarak kestane gal arısıyla mücadele etmekteyiz. Bugün burada İnebolu ormanlarına Torimus sinensis salımı gerçekleştirdik.” dedi.
Kestane gal arısının hızlı üreyip hızlı yayıldığına dikkati çeken Şahin şunları söyledi:
“1 tane kestane gal arısı yılda 100’den fazla yumurta bırakabiliyor. Yani 1’e 100 üreme ve yayılma potansiyeli var. Aynı zamanda yıllık 25 kilometre ile 100 kilometre arası yayılım hızı var, rüzgara göre. Bizim amacımız ilk 5 yıl bir yerde kestane ormanlarında faydalı böcek popülasyonunu arttırarak oradan toplanacak anaçlarla diğer bölgelere diğer kestane ormanlarımıza faydalı böcek dağıtımını yapmaktır. Faydalı böceğimiz ne yapıyor? Kestane gallerinin içinde bulunan tırtılları, kestane gal arısı larvalarını yiyor. İlk 5 yıl biraz yavaş ilerliyor. Yılda 1-2 kilometre gibi yayılma alanı var faydalı böceğimizin. Fakat 5 yıldan sonra 60 kilometreye kadar yayılma potansiyeli var üredikten sonra, belirli bir popülasyonu olduktan sonra. 5 ila 10 yıl arasında bir mücadele süremiz var. Bunu da İnebolu’da başlatıyoruz. İnşallah da faydalı olacak.”
Kestane ağaçlarına ve meyvelerine zarar veren gal arısının tarihçesi hakkında da bilgi veren Şahin sözlerini şöyle sürdürdü:
“Kestane ormanlarımızın başına dışarıdan bir musallat geldi. Katil arı da dediğimiz kestane gal arısı. Çin menşeli bir arı olup 2014 yılında ülkemize geldi. Fakat dünya yaklaşık bununla 50-60 yıldır uğraşıyor. Japonya 70 yıldır uğraşıyor. Bu kestane gal arısıyla mücadelede tek bir ana yöntem var. Bu zamana kadar çalışılmış ve faydalı olan tek yöntemi kestane gal arısının tırtıllarını yiyen Torymussinensis dediğimiz bir böcek yardımıyla mücadele ediyoruz. Ana mücadelemiz bu şekilde. Bir de temmuz ayı içerisinde kestane gal arıları uçunca, bu da 2022 yılından itibaren uygulanmaya başlandı, verimli bir şey uçan kestane arılarını sarı cezbedicili tuzaklar ile tam uçma döneminde yumurta koymadan önce havada avlayıp popülasyonu azaltıyoruz. Bir yandan biyolojik mücadele ile bunu yiyen faydalı böceğimizi doğaya salıyoruz, bir yandan da temmuz ayı içerisinde biyoteknik mücadele kapsamında zararlı olan kestane gal arısını havada yakalamaya çalışıyoruz. Kestane gal arısı 1930’lu yıllarda Çin’den Japonya’ya gitmiş. Japonya’da yaklaşık 20-25 yıl büyük zararlar vermiş. Tabi Japonlar kestane kaybından dolayı İtalya’ya gidiyorlar. Nasıl mücadele edildiğini görüyorlar. En faydalı mücadele yönteminin de torymus sinensis denen faydalı bir böcek yardımıyla olduğunu öğreniyorlar geliyorlar. Yalova Çınarcık’ta bir tane laboratuvar kuruluyor, hemen üretime başlanıyor 2015 yılında Şu anda 14 adet laboratuvarla tüm bölgelere yayılmış durumda. Kestane gal arısı ilk 2014’de Yalova’da çıktığında İzmit Körfezinin etrafında ve Sakarya’ya kadar bulaşıyor. Uçarak yayılıyor. Yayılma hızının bu kadar yüksek olmasının sebebi 1 kestane gal arısı 100’den fazla yumurta bırakıyor. Yani 1’e 100 oluyor. Ondan sonra uluslararası ticaret var, ulusal ticaret var, aşı kalemi gidiyor, kestane gidiyor yani öyle bir şey ki 2018 yılında Giresun’da çıkıyor. Hem de çok yoğun bir popülasyon. Muhtemelen ticaret yoluyla. 2020 yılında Bartın, Zonguldak, 2021 yılında Kastamonu’da çıktı. Hemen 2022 yılında mücadeleye başlandı. Fakat faydalı böceğimiz ilk 5 yıl bu noktaya çalışacağız. Buradan amacımız anaç elde etmek. İlk 5 yılda yılda 1 kilometre yayılım alanı var. Fakat 5 yıldan sonra bizim faydalı böceğimizin de artık 60 kilometreye varan yayılma hızı var. İlk 4-5 yıl biraz çaba sarf etmeyle sabırla geçecek. İnşallah da torymus sinensis yardımıyla bu kestane belasının da önüne geçeceğiz. Şu anda Yalova’daki Torymus sinensis popülasyonu diğer böceğin popülasyonuyla aynı seviyeye gelmeye başladı ve artık zararlı böcek azalacak faydalı böcek duracak. Onun daha fazla durarak kestane ağaçlarına zarar vermesini engelleyecek ve zamanla da minimum bölgeye düşecek. Yalova bölgesinde 10 yıl sonra kontrol altına almaya yakınız.”
Kestane gal arısıyla biyolojik mücadelenin yanı sıra biyoteknik mücadelenin de yapıldığını dile getiren Şahin, “Bir de Temmuz ayı içerisinde kestane gal arılarının uçup yumurta koyduğu dönemde biyoteknik mücadele dediğimiz sarı renkli yapışkan tuzaklarımız var. Biyoteknik mücadele kapsamında da yumurta koymadan havada kestane gal arılarını topluyoruz. Bu da biyoteknik mücadelemiz. Bir sarı tuzak tam uçma döneminde 400 ila 700 arasında yapılan bilimsel çalışmalara göre kestane gal arısı toplayabiliyor. Geçen sene İnebolu’da yapıldı. Bu yıl çok daha geniş alanda hem biyolojik, hem de biyoteknik mücadelemizi yaparak inşallah bu kestane gal arısının önüne de geçeceğiz. Artıya geçmek için 10 ila 15 yıl arasında bir mücadele yapmamız gerekiyor. Biz bu süreyi daha öne çekmek için çaba göstereceğiz.” diye konuştu.
| Bu haber 940 defa okunmuştur.
