İnebolu’muzun geçmişten geleceğe uzanan örf ve adetleri olduğu gibi, yöre insanının birbiriyle konuşması esnasında diğer yörelerden farklı telaffuz edilen kelimeleri de vardır. Bu konuşma şekli bizim farklılığımızı gösterir. Belki bu kelimelerin pek çoğu günümüz İnebolu’sunda kullanılmıyorsa da, hatırlamak ve eski günleri yad etmek amacıyla bu hafta da bu konu ile karşınızdayım.
Biz getire de ‘’GÖTÜR’’, götüre de ‘’GÖTÜR’’ deriz,
Erik bizde ‘’ÖRÜK’’tür.
Deliye ‘’DÖLÜ’’ deriz,
Sağır ve dilsize ‘’CALAY’’ deriz.
Damâda ‘’GÜYO’’ deriz,
Havluya ‘’PEŞGÜL’’ deriz.
Düğmeye ‘’GOPCA’’ deriz,
Çökelek bizde ‘’KESÜK’’dür.
Kaşık bizde ‘’GAŞUK’’dur,
Fındığın yeşil kabuğundan ayrılmasına ‘’GEGEL’’ deriz.
Hodan otuna ‘’ISPIT’’ deriz,
Kara lahanaya ‘’PANCAR’’ deriz.
Köpek yavrusuna ‘’GÖBLEZ’’ deriz,
Kapıyı biraz ‘’GIYGAŞUK’’ bırak deriz.
Muhtara ‘’MIKTAR’’ deriz,
Kestaneye ‘’GARAYEMİŞ’’ ya da ‘’ KESNE’’ deriz.
Cibizlemeden fırında pişirilen kestaneye ‘’ABABORA’’ deriz,
Cevize ‘’CÖĞÜZ’’ deriz.
Kırmızı pancarın köküne ‘’ÇÜKÜNDÜR’’ deriz,
Defneye ‘’TEFRÜN’’ deriz.
Alda gel demeyiz ‘’ÂBERİ’’ deriz,
Sus fazla sesin çıkmasın demeyiz de ‘’SÜSETME’’ deriz.
İsimlere cık – cuk eki koyarak ‘’KAZIMCUK’’, ‘’ENGİNCÜK’’ deriz,
İnebolu’da bütün Salih’ler ‘’SALİ’’dir.
Hüseyin’ e ‘’SEYİNA’’ deriz,
Kestaneyi ‘’CİBİZLER’’ yeriz.
Muşmulaya ‘’TONGEL’’ deriz,
Tavuk bizde ‘’TOĞUK’’tur.
Güveç bizde ‘’GÖVEÇ’’tir,
Tarhanaya ‘’ TAANA ÇORBASI’’ deriz.
Maşrapaya ‘’NEŞBE’’ deriz,
Aşı boyalı İnebolu evlerinde el yüz yıkanan lavabolar ‘’ÇAĞ YANI’’dır.
Dolaplar ‘’TERCE’’dir,
Mutfaktaki raflar ‘’SERGEN’’dir.
Merdivene ‘’PASAK’’ deriz,
Tuvalete ‘’HELA’’ deriz.
Ahıra ‘’DAM’’ deriz,
Süpürülen toza ‘’GÜBÜR’’ deriz.
Yeni aşılanan fidana ‘’AŞLAK’’ deriz,
Yat uyu demeyiz de ‘’YATTA ZIBAR’’ deriz.
Dengesiz davranana ‘’SARSUK’’ deriz,
Fırına ‘’HURUN’’ deriz.
Kibirli yürüyene ‘’GIRIŞAK’’ deriz,
Çoluk çocuğa ‘’GÖBEL SABAL’’ deriz.
Azıcık demeyiz de ‘’EĞCÜK’’ deriz,
Önlüğe ‘’PEŞTEMAL’’ deriz.
Başörtüsüne ‘’ÇAR’’ deriz,
Bozma demeyiz de ‘’ÇEPELLEME’’ deriz.
Çalılık dikenli yere ‘’KÜRÜZLÜK’’ deriz,
Kızılcık bizde ‘’KİREN’’dir.
Kedi köpek doğurunca ‘’KUNNADI’’ deriz,
Hafif demeyiz de ‘’YENLÜ’’ deriz.
İspiyon etmek bizde ‘’GOĞLAMAK’’ tır,
Sebzelere ‘’ZERZEVAT’’ deriz.
Hayvanlara yiyecek olarak biriktirdiğimizin adı ise bizde ‘’YEYGÜ’’ dür.
Biraz düşünerek ve araştırarak bulduğum bu kelimeler, İnebolu insanının konuşma tarzını, bölge ağzı olarak ön plana çıkartır. Ülkemizin neresinde olursa olsun bu tarzda konuşanla karşı karşıya geldiğimiz zaman ‘’sen nerelisin’’ demeyiz de, ‘’İnebolu’nun neresindensin’’ deriz. Bölge ağzı bile insanları birbirine yaklaştırmaya ve kaynaştırmaya vesiledir. Bu konuşma tarzımızı geçmişten geleceğe taşıyarak farkımızı ortaya koymalıyız.
| Bu haber 21292 defa okunmuştur.
