BÜYÜK YANGIN

Son günlerde yangın haberleri almaktayız. Konu yangın olunca İnebolu’nun tarihinde yer alan önemli iki yangın aklıma geldi ve araştırdım.

Yazılı kayıtlardan ulaştığımız ilk yangın 1885'te adeta tüm dükkanların yandığı çarşı yangını. Vali Abdurrahman Paşa zamanında İnebolu çarşısı yeniden şekillenmiş. İtalyan mimarın çizdiği plan sonrası yapılan çarşı ve sokakları halen kullanmaktayız.

Hafızalarda kalan ikinci büyük yangın Çolakoğullarının mağazası ve çevresindeki dükkanların yanmasıdır. Yangın sonrası mağaza onarılmamış, aile İnebolu'yu terk etmiş ve mağazadan geri kalan arsa bu gün otopark olarak kullanılmaktadır.

14 Şubat 1942 tarihinde gerçekleşen bu yangını 17 Şubat 1942 tarihli Kastamonu DOĞRUSÖZ Gazetesinden alıntı yaparak aynen aktarıyorum.

“İNEBOLU BÜYÜK BİR TEHLİKE ATLATTI. Zarar ve ziyanın 200 bin lira olduğu tahmin ediliyor.”

“Cumartesi günü akşam saat 20 de İnebolu’da bir yangın çıkmıştır. Yangın söylendiğine göre, Ticaret Odasından çıkmış ve bitişiğinde bulunan Recep Çolakoğlu mağazasıyla eczacı Sabri Tatlı’nın eczanesine ve bu eczanenin yanında bulunan bir mağazaya sirayet etmiştir. Çolakoğlu mağazasında pamuk ve kendir bulunması dolayısıyla ateş bütün şiddetiyle yükselmiş ve bu mağazanın arkasındaki fotoğrafçı Zihni'ye ait olan eski orta mektep binasını sarmıştır. Bu binalar tamamen yanmıştır. Yangının büyümesi üzerine Küre ve Kastamonu’dan imdat istenmiş ve derhal Küre ve Merkez etfaiyeleri gönderilmiştir. Vaktiyle Karadeniz Otelini yaptıran Hacıoğlu’nun çektirdiği yüksek bir yangın duvarı ateşin tevessü ve sirayetine mani olmuştur. Hava müsait olup fırtına ve rüzgar olmaması da yangının söndürülmesinde amil olmuştur. Her İhtimale karşı yangının karşısında olan Polis Karakolu ile yukarıda bulunan Hükümet dairesi ve cezaevi tahliye olunmuştur. Küre etfaiyesi saat yirmi bir buçukta, Kastamonu etfaiyesi de saat biri on beş geçe yangın mahalline varmışlar ve yangının söndürülmesi için çalışmışlardır. Etfaiyemizin dört saat içinde yangın mahalline varmasını takdirle karşılarız.

Yangının verdiği zarar ziyan 200 bin lira tahmin olunmaktadır. Haber aldığımıza nazaran Çolakoğlu mağazası elli bin ve Sabri Tatlı’nın eczanesi 10 bin liraya sigortalı imiş. Çolakoğlu Recebin mağaza ve deposunda bulunan bir kısım kendirin Kastamonu tüccarlarına ait olduğu ve sigortalı bulunup bulunmadığı henüz anlaşılamamıştır.”

Yanan dükkanlar ve sahipleri hakkında:

-Çolakoğulları Cumhuriyetin kurulması esnasında Kırım’dan gelip İnebolu’ya yerleşen aile. O dönem İnebolu tüccarların ilgisini çekmiş ve Karadeniz’in dört bir tarafından insanlar, İnebolu’ya gelmiş ticaret yapmışlar zengin olmuşlardır. Çolakoğullarının mağazası İnebolu’daki en büyük mağazadır. İkinci dünya savaşı esnasında birçok şeyin karneyle dağıtıldığı kıtlık zamanında mağazada ne ararsanız bulunurmuş.

-SABRİ TATLI Kastamonu temsilcisi olarak Sivas kongresine katılan Tatlızade Nuri Beyin oğludur. Sanatçı Ali Poyrazoğlu’nun dedesi Eczacı Ali Haydar Poyrazoğlu’nun Fatsa’ya gidip 1937'de eczane açmasıyla boşalan İnebolu’ya Kastamonu’dan gelmiştir. 1950'den sonra İstanbul’a taşınmış 1960'lı yıllarda Doktor Salih Osmanoğlu ile birlikte ilk özel hastaneyi “Laleli Teşhis Kliniği”ni kuran kişidir.

-Yangının başladığı iddia edilen Ticaret Odası Çolakoğullarının hemen yanındadır. Belediye de aynı sokakta olup yangından sonra 1942'de eski Medrese binasına (bu günkü Müze’ye) taşınmıştır.

-Üst sokakta 1936 yılında açılan İnebolu Ortaokulu’nun (bu günkü Kuran kursu) binası da yangından zarar görmüş, ama iki sene önce ortaokul Hastane üstündeki yeni binasına taşındığından bina boştu.

-Ortaokulun hemen yanındaki Karadeniz Oteli birçok ünlü kişinin kaldığı oteldir. Vehbi Koç, Nazım Hikmet, Enver Behnam Şapolyo bu otelde çeşitli sürelerde konaklamışlardır.

-Fotoğrafçı Zihni İnebolu’daki 6 Fotoğrafçıdan biridir. Bu gün İnebolu’da 2 fotoğrafçı kaldığından yola çıkarsak o devrin ihtişamı ve zenginliğini görebiliriz.

Bu gün İnebolu’da kaç dükkan sigortalıdır bilmem ama o tarihte İnebolu’daki mağaza ve dükkanların sigortalı olması bana çok ilginç geldi. İnebolu’nun zenginliğini, dışa açılımını, gazete haberinden öğreniyoruz.

“Sağlığınıza güvenmeyin bir sivilce yeter, Malınıza güvenmeyin bir kıvılcım yeter” der eski insanlar. Cenab-ı Allah herkese sağlık sıhhat ve hayırlı emlak nasip etsin.

Mustafa Sıtkı FAKAZLI

DİŞ HEKİMİ

Yerel Tarih Araştırmacısı