Kurtuluş Savaşı'nda düşman işgaline uğramamasına rağmen, cephe gerisindeki hizmetleriyle İnebolu'ya "istiklal madalyalı tek ilçe" unvanını kazandıran kayıkçılar, tarihe adlarını altın harflerle yazdırdı.
3 yıl boyunca cephane taşıyan İnebolulu kayıkçılar, hizmetleri için gönderilen 1680 lirayı kabul etmeyerek Milli Mücadele'ye bağışladı.
Atatürk'ün 19 Mayıs 1919'da Samsun'a çıkışıyla başlayan milli mücadelenin lojistik merkezlerinden İnebolu Limanı, 3 yıl boyunca silah ve cephanenin Anadolu'ya giriş kapısı oldu. İstanbul'dan kaçırılan binlerce ton silah ve cephane ile diğer askeri malzemeler, güvenli olduğu gerekçesiyle İnebolu'ya getirildi. Gemiler, iskelenin düzgün olmaması nedeniyle limana yanaşamazken. açıkta demirleyen gemilerdeki cephane dolu sandıkların tahliye işini İnebolulu kayıkçılar üstlendi.
"Denk kayığı" adıyla bilinen tekneleriyle, fırtınalı havalarda dev dalgalara göğüs gererek gemilerdeki binlerce ton cephaneyi salimen karaya çıkaran İnebolulu kayıkçılar, 3 yıl boyunca mücadele verdi.
AĞIR TOPLARI BİLE TAŞIDILAR
İnebolulu kayıkçılar, 1921'de Kars Kalesi'nde ele geçirilen tekerlekli ağır topların da cepheye ulaşmasını sağladı. 15 Aralık 1921 günü İnebolu açıklarında demirleyen gemide bulunan ağır toplar, büyük zorluklarla kayıklara yüklenerek kıyıya çıkarıldı. İlerlemiş yaşına rağmen bastonuyla cephane taşıyan kayıkçılardan Hamamcı Kadı Salih Reis, bu gayretiyle tarihe geçti. İnebolu'da kağnı arabalarına yüklenen cephane ve silahlar, İstiklal Yolu üzerinden meşakkatli yolculuklarla cepheye ulaştırıldı.
ÜCRETİ KABUL ETMEDİLER
O günleri yaşayan merhum gazi Nurettin Peker'in hatıralarında anlattığı gibi; İnebolulu kayıkçıların gayret ve fedakarlığını gören Kastamonu Havalisi Komutanı Muhittin Paşa, şimdiye kadar tüccar eşyasından aldıkları ücretle çoluk çocuklarını nafakalandırarak askeri eşya ve mühimmattan ücret almadıklarını öğrenince çok memnun olmakla beraber kayıkçılara münasip bir ücret verilmesini Menzil Mıntıka Müfettişliğine emretmiş ve Kayıkçılar Loncası hesabına gelir kaydedilmişti.
İnebolu kayıkçıları kendilerine verilmek istenen bu parayı almamakta ısrar ettiler ve Milli Müdafaa'ya bağışladıklarını bildirdiler. Muhittin Paşa bu örnek fedakârlığı, Milli Müdafaa Vekâletine ve Başkomutan Mustafa Kemal Paşa'ya bildirmekle kalmayıp, gazetelere de yazarak her tarafa yayınladı.
"İnebolu kayıkçılarına… 24 / Ağustos / 921
İnebolu limanına vürud etmekte olan eşyayı askeriyeyi öteden beri meccânenen ihraç eden ve bu kerre dahi 1144 parça eşya ve malzemei askeriyeyi ayni suretle karaya ihraç edip ücreti ihraciye olan 1680 lirayı hükümete terk ve teberrü etmek suretiyle ibrazı hamiyet eden İnebolu kayıkçılarına alenen beyanı takdirat ve teşekkürât olunduğunun ilânını rica ederim.
Kastamonu ve Bolu Havalisi K. Mirliva Muhittin"
Fedakâr İnebolu kayıkçılarından adları sanları tesbit edilebilenler:
Kayıkçılar Kâhyası ve Kuvayı Milliye Reisi İlyas Kaptan ve oğlu küçük Ali Gözlük, Raşit Kaptan, Hamdi Reis, Çırak Mehmet Reis, Çerkezin Abdullah Reis, Sart Ali Reis, Hurşit Reis, Çolak Salih Reis, Keresteci Sabri Eyüpoğlu, Motorcu Kadir Kaptan, kayıkçı Mehmet Ali, kayıkçı Cemil, Paşalıoğlu Mehmet, Çırak Mehmedin oğlu Mehmet ve diğer kayıkçılar...