İSTİKLAL MADALYASI

15 Mayıs 1919'dan 9 Eylül 1922 tarihine kadar süren Kurtuluş Savaşı'ndan sonra, cephede veya cephe gerisinde kahramanlık ve fedakârlık gösterenlere, İstiklal Madalyası verilmesi, Türkiye Büyük Millet Meclisince 29 Kasım 1920 günü kabul edilmiştir.

Millî Mücadele'de canla başla çalışıp büyük yararlılıklar gösteren İnebolu kayıkçıları, geçim kaynakları bu olduğu hâlde, yaptıkları taşıma için herhangi bir ücret almamışlardır. Millî Mücadele’de İnebolu halkı ve kayıkçılarının yaptıkları, savaşın kazanılmasında önemli bir rol oynamıştır.

9 Haziran 1921’deki bombalanma sonrası hemen İnebolu’ya gelen Muhittin Paşa, Kayıkçılar Loncasının gayret ve fedakârlığını bizzat yerinde görmüştür. Kayıkçıların tüccar eşyası taşıyarak aldıkları ücretle çoluk çocuklarını geçindirdikleri hâlde, askerî eşya ve mühimmatın taşınmasından ücret almadıklarını öğrenince çok memnun olmakla beraber kayıkçılara ücret verilmesini Menzil Mıntıka Müfettişliğine emretmiş ve Kayıkçılar Loncası hesabına gelir kaydedilmiştir. İnebolu kayıkçıları kendilerine verilmek istenen 1.680 lirayı almamışlar ve Millî Müdafaa Vekaletine bağışladıklarını bildirmişlerdir. Muhittin Paşa da bu örnek fedakârlığı Millî Müdafaa Vekaletine ve Başkumandan Mustafa Kemal Paşa Hazretlerine bildirmekle beraber, gazetelere de yayımlatarak her tarafta duyulmasını sağlamıştır (24 Ağustos 1921).

11 Şubat 1924 tarihinde Gazi Mustafa Kemal Atatürk, Millî Mücadele’nin kazanılmasında en önemli rollerden birini üstlenen İnebolu halkına ve denizcilerine beyaz şeritli İstiklal Madalyası verilmesi için Türkiye Büyük Millet Meclisine teklif verir. Teklif değerlendirilir ve İnebolu’ya İstiklal Madalyası verilmesi kabul edilir. 9 Nisan 1924 tarihinde İstiklal Madalyası Beratı bizzat Mustafa Kemal Atatürk tarafından imzalanır. O güne kadar kişilere tek tek verilen İstiklal Madalyası ilk defa topluca Kayıkçılar Loncasına verilerek İnebolu onurlandırılmıştır. İnebolu Liman Reisliğine gönderilen 9 Nisan 1924 tarihli İstiklal Madalyası vesikası ve beyaz şeritli İstiklal Madalyası 16 Mayıs 1924 tarihinde İnebolu Kaymakamı Fevzi Bey tarafından tertiplenen bir törenle İnebolu kayıkçılarına ve lonca adına Kâhya Hasan Soğangözoğlu’na verilmiştir.

16 Mayıs 1924 Cuma günü düzenlenen İstiklal Madalyası veriliş töreni, 22 Mayıs 1924 tarihinde Kastamonu Açık Söz gazetesinde haber olarak yayımlanmıştır.

Töreni müteakip, gazetede yayımlanmak üzere İnebolu’dan gönderilen mektupta “Mayıs’ın 16'sına tesadüf eden dünkü cuma günü, İnebolu deniz kahramanlarından teslim buyurulan İstiklal Madalyası münasebetiyle kazamız sevinçli görüntülere sahne oldu. Tertip nedeniyle cuma namazından çıkanlar, alay alay Türk ocağına, iskeleye koşuyor. Her çevrede haklı bir gurur ve iftiharın bariz dalgaları uçuşuyordu. Saat 14.00 sıralarında, İnebolu gençliğinin toplantı yeri Türk Ocağında kayıkçı, tüccar, memur, genç, ihtiyar, zengin, fakir, hülasa yüzlerce ahali bir araya toplanmış ve bu mesut hatırayı şanı ile uygun bir surette yüceltmek için, oraya buraya koşan deniz kahramanlarının güvenilir hareketleri, nazarlarda bir takdiri okşamıştı. Ocağın içi, dışı, başta büyük Gazimiz olduğu hâlde resimlerle düzenlenmiş ve deniz kıyısındaki 80'i aşkın kayıklarda, şanlı sancaklarımızın gölgesi altında, âdeta mağrur ve mevkur idi.

Nihayet vakit geldi. Kaza Kaymakamı Fevzi Bey ayağa kalkarak her millette mukadder olan inkılaptan ve bu meyanda Türk tarihinin geçirdiği safhalardan, istiklal için millî hareketin devam eden kahramanlıklarını anma ve fedakârlık eseri gösteren memleketler içinde İnebolu’ya isabet eden şeref payı Büyük Millet Meclisinde takdir edilerek Deniz Kahramanları Loncasının, İstiklal Madalyası ile taltifinin, sahip olduğu kıymet ve ehemmiyetin büyüklüğünü tasdik eylemiş ve sonunda mezkur madalyaya ait vesikayı öperek kayıkçılar adına, liman reisi Yüzbaşı Mehmet Bey’e teslim eylemiştir.

Adı geçen Mehmet Bey de madalyayı öperek hükûmetin gösterdiği kıymeti takdir etmekten müteşekkir olduklarını kayıkçılar namına beyan etti. Memleketin ileri gelenlerinden eczacı Yusuf Cemal Bey ve kayıkçı esnafı adına Kamberzade Ahmet Efendi, ayağa kalkarak İnebolu’nun en küçüğünden en büyüğüne kadar, Millî Muharebe’de cephane taşımak, kükreyen denizlerde korkusuzca kendilerine düşen yükü vatanseverlikle ta içerilere sevk etmek düşman donanmaları karşısında demirden sağlam azim ve imanı siper ederek seve seve kendilerine düşen vazifeye koşmak gibi, İnebolu kayıkçılarının her tarafta ün salan kahramanlıklarını hatırlatarak herkesi sevimli gözyaşlarına gark etmiş, sonunda muhterem Hoca Akif Efendi tarafından, Cumhuriyet’in beka ve selameti duası tekrar edilmiştir.

Bu büyük ve yüce merasimi ebeden iftar edilecek ve gelecek nesillere intikalini temin içinde, kahraman denizcilerimizin katılımıyla fotoğraf çektirilmiş ve birer tanesi minnet ve şükran hislerini arz makamında Müdafaa-i Millîye vekili Paşa Hazretlerine ve yüce vilayete takdim edilmiştir.”

Açık Söz, 22 Mayıs 1340, sayı 1079.

İlki İnebolu’ya olmakla beraber, İstiklal Madalyası 1925 yılında Maraş’a, 2008 yılında Gaziantep'e, 2016 yılında da Şanlıurfa'ya verilmiştir.

Bugün, 16 Mayıs 2024 yılında Kayıkçılar Loncası nezdinde İnebolu’ya İstiklal Madalyası’nın verilişinin 100. yılı olması nedeniyle bizler de dedelerimizden devraldığımız, iftihar edilecek bu gururu, gelecek nesillere aktarmak için bir tören düzenlemiş bulunuyoruz. Bugünün yöneticileri ve halkımızla beraber, 100. yıl anı fotoğraflarını aynı yerlerde çektirerek gelecek nesillere aktarmak istiyoruz, 2024 yılı itibarıyla ilki düzenlenecek bu törenlerin her yıl kutlanması arzumuzdur.

Merhum Akif'in dediği gibi “Allah, bu millete bir daha İstiklal Marşı yazdırmasın.” İnebolu'ya verilen Madalya da -zaten ilkti- son olsun.

İnebolu Kayıkçılar Loncası mensuplarından ismi tespit edilebilen kayıkçılar:

Kayıkçı Kahyası ve Kuvayımilliye Reisi İlyas Kaptan

Ali Gözlük

Raşit Kaptan

Hamdi Reis

Çırak Mehmet Reis

Çerkez’in Abdullah Reis

Sarı Ali Reis

Hurşit Reis

Hamamcı Kadı Çolak Salih Reis

Keresteci Sabri Eyüboğlu